Większość swojego życia spędzamy w budynkach, ale rzadko zastanawiamy się, czy mają one zapewnioną ochronę przeciwpożarową. Uchybienia w tym obszarze wiążą się z wielkim ryzykiem dotyczącym bezpieczeństwa ludzi i mienia. Zastosowanie produktów ROCKWOOL z wełny skalnej w konstrukcjach przegród zewnętrznych budynków ewidentnie wpływa na poprawę naszego bezpieczeństwa.
Wszystkie pożary składają się z trzech elementów: źródła zapłonu, materiałów łatwopalnych i tlenu. Pożar będzie palił się do czasu całkowitego wygaśnięcia, wyczerpania materiałów łatwopalnych lub tlenu. Jeśli nie zostanie ugaszony, rozwinie się gwałtownie w ciągu kilku sekund. Zjawisko to nazywane jest "flashover".
Wszystko zależy od tego, w jaki sposób materiały reagują na ogień. Dziś nasze meble i elektronika zawierają znaczne ilości tworzyw sztucznych, co oznacza, że pomieszczenie może spalić się nawet 10 razy szybciej w porównaniu do salonu z wyposażeniem pochodzącym z lat 50.
Niepalne rozwiązanie - gwarancja bezpieczeństwa
W momencie powstania ognia istotne znaczenie mają zastosowane rozwiązania. Mogą one przyczynić się do jego szybkiego rozprzestrzeniania się lub mogą zapobiec powstaniu większego pożaru. Klasyfikacja NRO określa stopień i możliwość rozprzestrzeniania ognia i dotyczy elementów i rozwiązań stosowanych w budynkach, takich jak system fasad czy przykrycia dachu.
7 lipca 2009 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r . zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zawarte jest w nim rozróżnienie pomiędzy nierozprzestrzenianiem ognia a elementami określanymi jako nierozprzestrzeniające ognia (NRO), słabo rozprzestrzeniające ogień lub silnie rozprzestrzeniające ogień na potrzeby WT.
NRO co to znaczy
Dotychczas znaczenie określenia „nierozprzestrzeniające ognia” NRO było często źródłem nieporozumień. Z dosłownym rozumieniem tej klasyfikacji wiązało się oczekiwanie, że wszelkie przegrody klasyfikowane jako NRO nie będą rozprzestrzeniać ognia, podczas gdy w trakcie pożaru niektóre z nich nie tylko gwałtownie rozprzestrzeniają ogień, lecz także same spalają się doszczętnie. W związku z tym warto przypomnieć, że określenia dotyczące rozprzestrzeniania ognia w Warunkach Technicznych, również metody badań, oceny i klasyfikacje odnoszą się do bardzo wczesnej, początkowej fazy rozwoju ognia. W wyniku takich działań może zdarzyć się, że element nierozprzestrzeniający ognia według Warunków Technicznych w rzeczywistości silnie i szybko rozprzestrzenia ogień. Dzieje się tak w sytuacji, gdy:
- w skład elementu wchodzą materiały/ wyroby palne (im ich więcej, tym większa różnica między nazwą a rzeczywistym zachowaniem) i/lub
- gdy pojawi się źródło ognia większe niż podczas badania, o co w rzeczywistości nietrudno.
Jest to możliwe również wtedy, gdy występują różnice, nawet drobne, w stosunku do rozwiązania zbadanego i sklasyfikowanego jako nierozprzestrzeniające ognia zawierającego palne komponenty, np. zastosowano te same materiały, ale o innych grubościach lub gęstościach, użyto nieodpowiednich materiałów zamiennych, inaczej rozwiązano detale, w tym połączenia międzywarstwowe, zastosowano inne łączniki, zmieniono ich rozstawy, zrezygnowano z uszczelnień lub zastosowano inne, gdy występują nieszczelności, lokalne uszkodzenia itp. Przy takich różnicach wykonania nawet niewielkie źródło ognia może doprowadzić do rozwoju pożaru.
Podejmując decyzję o zastosowaniu konkretnych rozwiązań ścian i dachów (przekryć) w nowych i remontowanych budynkach, z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, w tym ograniczenie możliwości rozprzestrzeniania ognia, warto wziąć pod uwagę, że:
- określenie w Warunkach Technicznych i klasyfikacja „nierozprzestrzeniający ognia” nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że element nie rozprzestrzenia ognia w warunkach pożaru. Jest to prawdziwe jedynie w odniesieniu do elementów z wyrobów niepalnych, takich jak skalna wełna mineralna;
- w rzeczywistych warunkach pożaru element spełniający kryteria określenia „nierozprzestrzeniający ognia”, ale zawierający palne materiały, będzie (z definicji) rozprzestrzeniał ogień.
- w wypadku elementów zawierających wyroby palne należy zwracać szczególną uwagę na zakres zastosowania klasyfikacji dotyczącej stopnia rozprzestrzeniania ognia, a jednocześnie bezwzględnie egzekwować zgodność wykonania i eksploatacji elementu z warunkami klasyfikacji. Dotyczy to zarówno jakości i rodzaju zastosowanych materiałów, jak i detali wykonania.
W Polsce, na ścianach zewnętrznych w nowych budynkach powyżej 25 m, wolno stosować wyłącznie niepalną izolację, w Niemczech zabronione jest stosowanie palnych izolacji w budynkach wysokich. Izolacja ze skalnej wełny mineralnej dzięki niepalności (najwyższa klasa reakcji na ogień A1) przyczynia się do poprawy poziomu bezpieczeństwa pożarowego w budynkach, stanowiąc jednocześnie izolację przeciwogniową.
Niepalny i bezpieczny produkt
Materiały, z których składa się budynek, mają kluczowe znaczenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Przed rozpoczęciem prac budowalnych należy wziąć pod uwagę klasę reakcji wyrobów na ogień. Euroklasa wyrobu, czyli klasyfikacja reakcji na ogień wskazuje, czy i jak wyrób przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. jak szybko się pali i ile energii przy tym wytwarza. Badania reakcji na ogień przeprowadzane są na podstawie normy PN-EN 13501-1.
Klasyfikacja ogniowa - odporność ogniowa
System przeciwpożarowy to także ocena odporności ogniowej poszczególnych konstrukcji budynku oznaczana symbolem REI, gdzie R to nośność ogniowa, E – szczelność ogniowa, a I – izolacyjność. Miarą odporności ogniowej jest, wyrażony w minutach, czas od rozpoczęcia pożaru do osiągnięcia przez element konstrukcji budynku jednego z trzech powyższych kryteriów granicznych.
Zgodnie z normą PN-EN ISO 13943 odporność ogniowa to zdolność obiektu do spełnienia w ustalonym czasie wymagań, co do stateczności i/lub szczelności ogniowej, i/lub izolacyjności ogniowej, i/lub innych oczekiwanych warunków, określonych w normowym badaniu odporności ogniowej.
- Odporność ogniowa dotyczy elementu budynku lub jego konstrukcji np. ściana, strop, belka, wentylacja. W zależności od badanego zakresu i obszaru określa ona czas, w jakim element lub konstrukcja budynku spełnia określone cechy, funkcje lub zadania.
- Liczba znajdująca się w określeniu odporności ogniowej, np. REI 30, oznacza czas, w jakim w trakcie pożaru element budynku spełnia swoje funkcje i określone wymagania badania odporności ogniowej.
- W przypadku elementów budynku, w których zastosowano skalną wełnę ROCKWOOL, badania odporności ogniowej dotyczą nośności, szczelności, izolacyjności ogniowej oraz dymoszczelności.
Dla rozwiązań z wełną skalną ROCKWOOL najczęściej badane są następujące obszary odporności ogniowej:
- nośność ogniowa - symbol R
- szczelność ogniowa - symbol E
- izolacyjność ogniowa - symbol I
- dymoszczelność ogniowa - symbol S
Euroklasa wyrobu, czyli klasyfikacja reakcji na ogień
Euroklasa wyrobu wskazuje, czy i jak wyrób przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. jak szybko się pali i ile energii przy tym wytwarza. Badania reakcji na ogień przeprowadzane są na podstawie normy PN-EN 13501-1.
Euroklasa umożliwia badanie reakcji wyrobów budowlanych na ogień i klasyfikowanie ich według tych samych zasad i kryteriów w całej Europie. Oznaczenie tej klasyfikacji ogniowej można już znaleźć na etykietach wielu wyrobów budowlanych, a niedługo będzie wymagane dla wszystkich.
Choć jest kilkadziesiąt różnych klas ogniowych, istnieją trzy proste reguły ułatwiające ich zrozumienie. Euroklasa jest kombinacją trzech oznaczeń: klasy podstawowej i dwóch uzupełniających. Najważniejsza jest podstawowa Euroklasa wyrobu, która wskazuje, jak wyrób przyczynia się do rozwoju ognia.
Najbezpieczniejszym wyborem jest produkt z Euroklasą A1, a następnie A2 i B. Produkty znajdujące się w klasach C, D, E oraz F, badane w pomieszczeniu w skali naturalnej (RCT – Room Corner Test) doprowadzają do rozgorzenia, czyli gwałtownego, wybuchowego rozprzestrzeniania się ognia, charakteryzującego się skokowym wzrostem temperatury.
O czym informuje klasyfikacja?
Euroklasa wyrobu – wskazuje, czy i jak wyrób przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. jak szybko się pali i ile energii przy tym wytwarza. W celu jej określenia poddaje się badaniu i ocenie następujące parametry:
- ilość i szybkość wytwarzania ciepła
- czas do zapalenia
- rozprzestrzenianie płomieni
Nie tylko ogień! Zakres klasyfikacji ogniowej.
To nie ogień, tylko dym powoduje śmierć większości ofiar pożarów. Właśnie dlatego etykiety produktów budowlanych oznaczone Euroklasami od A2 do D muszą także wskazywać na wielkość emisji dymu.
Określa ona ilość i szybkość wytwarzania dymu w warunkach pożaru. Ta klasyfikacja ogniowa nie dotyczy materiałów najbezpieczniejszej klasy A1 (do której należy wełna ROCKWOOL i najniższych klas E i F. Wyróżniamy 3 klasy emisji dymu:
- s1 - prawie bez dymu
- s2 - średnia emisja dymu
- s3 - intensywna emisja dymu
Im więcej dymu, tym wyższa cyfra.
Płonące krople, czyli ryzyko oparzeń i przenoszenia ognia
Wyroby budowlane objęte klasami od A2 do E muszą także posiadać oznaczenie wskazujące na możliwość tworzenia płonących kropel i cząstek, które mogą powodować dalsze rozprzestrzenianie się pożaru oraz oparzenia. Angielski odpowiednik - „droplet” - został skrócony w oznaczeniu do litery „d”. 3 klasy oznaczone są:
- d0 - brak płonących kropli
- d1 - niewiele płonących kropel / cząstek (podobne do iskier z płonącego drewna)
- d2 - wiele płonących kropel / cząstek, które mogą powodować poparzenia skóry lub rozprzestrzenianie się pożaru.
