Z zasady im wyższa efektywność energetyczna budynku, tym jest on tańszy w utrzymaniu. Wynika to z definicji, określającej efektywności energetyczną jako zdolność do pokrycia zapotrzebowania energetycznego w budynku, przy jak najniższych kosztach eksploatacji.
Czyli ogólnie rzecz ujmując, efektywność energetyczna budynków to oszczędzanie energii, a ograniczenie produkcji energii to nie tylko oszczędności finansowe, ale i mniejsze zanieczyszczenie środowiska. Biorąc pod uwagę, że największe zużycie energii generuje ogrzewanie (aż 70%), powinniśmy zadbać o jak najlepsze docieplenie budynków.
Efektywność energetyczna budynków a izolacja cieplna
Ponad 80% Polaków sądzi, że największe koszty generuje energia elektryczna, jaką zużywamy na oświetlenie domu i używanie wszelkich sprzętów RTV i AGD. Tak jednak nie jest. Koszty energii elektrycznej są zdecydowanie niższe niż ogrzewania. W przypadku budynków mieszkalnych ogrzewanie to aż 70% kosztów utrzymania domu!
Na 6,1 mln istniejących w Polsce mieszkalnych i niemieszkalnych budynków, 5,5 mln stanowią budynki jednorodzinne, w których zamieszkuje około 50% społeczeństwa naszego kraju. Prawie 70% tych budynków jednorodzinnych zostało wybudowanych wcześniej niż w latach 80. ubiegłego stulecia. W porównaniu do dzisiejszych, niskie wymagania ochrony cieplnej lub ich całkowity brak dla budynków z lat ubiegłych, spowodowały, że obecnie większość budynków jednorodzinnych to budynki o dużej energochłonności. Są więc w nich duże straty ciepła, spowodowane niewystarczającym ociepleniem lub jego całkowitym brakiem.
Ciepłe okna a efektywność energetyczna budynku
Wpływ na efektywność energetyczną domu mają także okna. Stanowią jedną z przegród, a więc współczynnik U okna istotnie wpływa na straty ciepła w budynku.
Jakość okien staje się szczególnie ważna w związku z mocną pozycją dużych przeszkleń w nowoczesnej architekturze. Projekty z oknami przesuwnymi o kilkumetrowej szerokości nie są już dziś niczym niezwykłym.
Jakie zatem okna montować, by poprawić efektywność energetyczną domu? Takie, które mają jak najlepszy współczynnik U. Według nowych norm budowlanych, obowiązujących od 2021 roku, okna muszą mieć współczynnik przenikania ciepła Uw nie wyższy niż 0,9 W/m2·K. Ważne – Uw to parametr dotyczący całego okna (w – window), natomiast Uf to współczynnik samego profilu (f- frame), zaś Ug -szyb (g – glass). Im niższy jest współczynnik U całego okna, tym lepiej dla efektywności budynku.
Sam współczynnik U okna nie wystarczy jednak, by efekt był zadowalający. Konieczny jest także prawidłowo wykonany tzw. ciepły montaż, zwany też warstwowym. Okno izoluje się dodatkowo od zewnątrz taśmami wodoodpornymi (paroprzepuszczalnymi), a od wewnątrz paroizolacyjnymi. Obowiązuje tu zasada: szczelniej od wewnątrz niż na zewnątrz, dzięki czemu nie ma problemu z wypuszczeniem wilgoci zgromadzonej w budynku.
Kolejnym warunkiem, by wymiana okien na nowoczesne miała sens, jest zadbanie o termoizolację dachu i ścian zewnętrznych domu. Bez tego nawet najlepsze okna i drzwi nie przyniosą oczekiwanej poprawy komfortu cieplnego we wnętrzach.
Termomodernizacja
By podnieść poziom efektywności energetycznej budynku, konieczne jest przeprowadzenie termomodernizacji. Warto pamiętać o właściwej kolejności prac – najpierw ocieplamy budynek właściwym materiałem, by maksymalnie zredukować straty ciepła, a potem dostosowujemy do nowych warunków termicznych system grzewczy. Wtedy nasze działania wpłyną na obniżenie rachunków za ogrzewanie.
Termomodernizacja polskich domów w pierwszej kolejności powinna objąć najstarsze budynki, a więc te, które wybudowano przed1989 rokiem. Jest ich aż 3,6 mln! Badania pokazują, że docieplenie przegród zewnętrznych, wymiana okien i drzwi oraz regulacja systemów ogrzewania, może ograniczyć emisję niektórych substancji tworzących smog (np. benzo(a)pirenu) o około 40% w skali kraju.
Zanim przystąpisz do remontu, zamów audyt energetyczny
Wykonanie audytu daje czytelny obraz sytuacji – w jego wyniku powstanie szczegółowy opis stanu budynku, jego paramentów, systemu ogrzewania, podgrzewania ciepłej wody użytkowej, izolacji wszystkich ścian, dachu, stolarki otworowej (okna i drzwi). Nowoczesne urządzenia miernicze, jakie stosuje audytor, pozwalają na: optymalne zaplanowanie modernizacji systemu grzewczego oraz docieplenia ścian, dachu czy podłóg, określenie kosztów termomodernizacji budynków, określenie oszczędności, jakie można zyskać dzięki termomodernizacji, a także stworzenie założeń do projektu budowlanego.
Co istotne, sporządzenie audytu energetycznego budynków jest też konieczne, gdy inwestor chce zaciągnąć kredyt na termomodernizację i skorzystać z finansowania na zasadach określonych w Ustawie o Wspieraniu Termomodernizacji i Remontów z dnia 21 listopada 2008 roku. (Dzienniku Ustaw nr 223 z 29 grudnia 2008 roku, pozycja 1459. Nowelizacja w dniu 7 czerwca 2010 – Dziennik Ustaw nr 76, pozycja 493.). Audyty energetyczne są także potrzebne do pozyskiwania środków z Regionalnych Programów Operacyjnych, dofinansowania z innych środków celowych na poziomie samorządowym.
Smog a ubóstwo energetyczne
Skutkiem niskiej efektywności energetycznej domów jednorodzinnych jest wzrost kosztów ogrzewania, a zatem również pogłębianie się tzw. ubóstwa energetycznego. To zjawisko, w którym właścicieli domów nie stać na energię lub usługi energetyczne, zapewniające możliwość utrzymania odpowiedniej temperatury, jednocześnie wykorzystując dobrej jakości paliwo.
Dziś już funkcjonuje program Czyste Powietrze, mający na celu wsparcie kompleksowej termomodernizacji wraz z wymianą systemu grzewczego. Jego celem jest właśnie poprawa jakości powietrza w Polsce. Dodatkowo Polski rząd w ciągu 10 lat chce przeznaczyć na specjalny program termomodernizacyjny 20 mld złotych, a niebawem ma ruszyć pilotażowy program za 180 mln złotych, który na początku obejmie najbardziej potrzebujące gminy w Małopolsce i na Śląsku. Program rządowy to pierwszy, ważny krok w stronę energooszczędności i czystego powietrza w Polsce.
