Ministerstwo rozwoju przygotowało prawie 900 milionów złotych dofinansowania dla gmin, które podejmą odpowiednie kroki, aby ograniczyć emisję szkodliwych substancji na swoim terenie.
Środki są przeznaczone na kompleksową termomodernizację, czyli wymianę nieekologicznych źródeł ciepła i docieplenie budynków jednorodzinnych. W jaki sposób zdobyć wsparcie? Które gminy mogą się o nie starać? Od czego zacząć?
Kto może starać się o dofinansowanie z programu?
STOP SMOG jest adresowany przede wszystkim do gmin, które mają problem z jakością powietrza na swoim terenie i mogą to potwierdzić np. wynikami pomiarów GIOŚ/WIOŚ, albo obecnością na liście WHO najbardziej zanieczyszczonych miast UE. Najbardziej uprzywilejowane przez program jednostki to gminy liczące do 100 000 mieszkańców. Ponadto musi obowiązywać na danym terenie wojewódzka uchwała antysmogowa (na dzień 10 września 2020 posiada ją 11 województw).
Rola gminy w programie STOP SMOG
Gmina pełni rolę inwestora i jest odpowiedzialna za cały proces naboru oraz realizacji inwestycji. Zanim rozpocznie się procedura wypłacania środków, jednostka musi zawrzeć porozumienie z Ministerstwem Rozwoju. Ponadto warunkiem koniecznym jest przyjęcie “Uchwały antysmogowej” zgodnie z art. 96 ustawy Prawa Ochrony Środowiska, przedstawienie dokumentacji potwierdzającej problem związany z tzw. “niską emisją” i przyjęcie Gminnego Programu Niskoemisyjny (GPN) w trybie aktu prawa miejscowego.
Następnie gmina dokonuje inwentaryzacji i selekcji obiektów przeznaczonych do modernizacji. Istotne jest to, aby dobrać odpowiednie rozwiązanie dla danego budynku. Podczas procesu to gmina jest odpowiedzialna za przeprowadzenie zamówień zarówno na usługi, jak i dostawy, a także roboty budowlane w ramach przedsięwzięć niskoemisyjnych. Ponadto do zadań gminy należy zaplanowanie sposobu kontraktacji i przygotowanie dokumentacji przetargowej, warunków udziału, kryteriów wyboru itd. To również gmina jest zobowiązana, aby potwierdzić osiągnięcie efektów realizacji porozumienia.
Jakie modernizacje można pokryć dofinansowaniem z programu?
Porozumienie między gminą a Ministerstwem Rozwoju jest zawierane na okres 3 lat i w tym okresie musi ona wydatkować środki. Na co mogą zostać rozdysponowane? Poniżej główne cele:
- Likwidacja bądź wymiana urządzeń lub systemów grzewczych niespełniających standardów niskoemisyjnych na spełniające takowe, czy też wykorzystujące paliwa gazowe lub energię elektryczną.
- Przyłączenia budynków do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej.
- Docieplanie ścian, stropów, podłóg na gruncie, fundamentów, stropodachów i dachów.
- Likwidacja mostków cieplnych.
- Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej.
- Modernizacja systemu ogrzewania, wentylacji lub systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej.
- Instalacja i wymiana urządzeń pomiarowo-kontrolnych.
- Projekty budowlane lub techniczne.
- Audyty potwierdzające zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło grzewcze.
Średni koszt realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego w jednym budynku mieszkalnym, jednorodzinnym, bez udziału własnego beneficjenta nie może przekroczyć 53 tys. zł.
Jakie środki otrzymuje gmina?
Gmina otrzymuje od Ministerstwa Rozwoju za pośrednictwem Banku Gospodarki Krajowej wsparcie w wysokości 70% kosztów, nie więcej jednak niż 37 100 zł do jednego budynku w całej puli gospodarstw zgłoszonych do programu. Musi zapewnić zabezpieczenie kosztów realizacji przedsięwzięcia w wysokości 30%. W przypadku gmin z liczbą mieszkańców przekraczającą 100 tys. dofinansowanie wynosi poniżej 70%. Ponadto jednostka samorządowa może przeznaczyć do 5% wartości porozumienia na obsługę STOP SMOG, m.in. na zatrudnienie dodatkowego pracownika. Warto również zaznaczyć, że gmina może zażądać wkładu własnego mieszkańców, który wynosi do 10% wartości porozumienia.
W jakiej formie gmina otrzymuje środki?
Środki z programu STOP SMOG są wypłacane na podstawie harmonogramu spłat kwartalnie. Aby rozliczyć pozyskane środki gmina składa sprawozdania roczne. W terminie 30 dni od dnia jego otrzymania, Ministerstwo je weryfikuje i zatwierdza. Wypłata pierwszej transzy w kolejnym roku realizacji porozumienia następuje w ciągu 10 dni roboczych liczonych od tego zatwierdzenia.
Jakie budynki mogą być termomodernizowane?
W ramach pojedynczego porozumienia można zmodernizować od 2% do 12% łącznej liczby budynków jednorodzinnych w gminie. Nie dotyczy to miast liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Jednostka powinna zadbać o wymianę lub likwidację urządzeń, które nie spełniają standardów niskoemisyjności w co najmniej 80% budynków objętych porozumieniem. Zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło grzewcze, które zrealizować można przede wszystkim dzięki dociepleniu, powinno wynosić ok. 50% w odniesieniu do łącznej liczby budynków objętej porozumieniem.
Zatrzymaj SMOG i oddychaj czystym powietrzem
Teraz czas na Twoją gminę. Z pewnością warto skorzystać z propozycji Ministerstwa Rozwoju, gdyż przeprowadzone modernizacje przełożą się na jakość powietrza, jakim oddychamy i komfort mieszkańców.
