Mapa zanieczyszczeń w Polsce – aktualny stan jakości powietrza

Jakości powietrza w Polsce – jakie są normy?

Normy jakości powietrza zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. O skażeniu PM 10 można mówić, gdy dobowy poziom stężeń pyłu PM 10 wynosi 50µg/m³ i występuje częściej niż 35 dni w roku lub też średnia roczna przekracza 40 µg/m³.

W przypadku pyłów PM 2.5 w polskim rozporządzeniu mowa jedynie o normie rocznej, która wynosi 25µg/m³. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określa normę dobową, która wynosi 25µg/m³. Niezależnie od przyjętych norm jakości powietrza należy pamiętać, że PM 2.5 jest szkodliwy nawet w najmniejszym stężeniu.

Czym są pyły PM 2.5 i PM 10? 

Pyły PM 2,5 i PM 10 różnią się od siebie pod względem wielkości cząsteczek oraz poziomu szkodliwości. Nie można podzielić ich na „lepszy” i „gorszy”, ponieważ każdy z nich bardzo niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie.

Cząsteczki pyłu PM 2,5 są mniejsze lub równe 2,5μm. Są one na tyle małe, że przedostają się przez pęcherzyki płucne wprost do krwioobiegu. Długotrwałe oddychanie powietrzem, które zawiera ten rodzaj pyłu, może skracać średnią długość życia. Krótkotrwała ekspozycja na PM 2,5 podwyższa ryzyko wystąpienia chorób układu oddechowego i krwionośnego, a także stanów zagrażających życiu, takich jak zawał czy arytmia serca. Co więcej, zetknięcie z nim powoduje nasilenie astmy, kaszel i duszności. 

Z kolei cząsteczki PM10 są nie większe niż 10μm. Sam pył powstaje w wyniku spalania paliw stałych lub ciekłych i znajdują się w nim substancje toksyczne takie jak: dym, sadza, azbest, metale ciężkie (arsen, nikiel, kadm, ołów), dioksyny, furany i benzopireny i inne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.

Radar smogu – jak sprawdzić, czy jest smog?

Istnieje wiele sposobów, aby sprawdzić aktualny stopień zanieczyszczenia powietrza w Polsce i na bieżąco monitorować poziom smogu w danym regionie. W tym celu zadzwoń do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub skorzystaj z naszej mapy zanieczyszczenia powietrza. Przedstawione na niej dane są dostarczane przez system GIOS Powietrze i pochodzą z czujników znajdujących się w rejonie, dla którego przygotowujemy raport. Uśredniamy je w przedziale ostatnich 15 minut i publikujemy w przystępnej formie.

Dowiedz się także, skąd bierze się smog i w jaki sposób można go ograniczyć.

W jaki sposób można sprawdzić jakość powietrza w domu?

Zmagasz się z chronicznym katarem, miewasz częste migreny, a może stale czujesz suchość w gardle? Powodem takiego stanu rzeczy może być zła jakość powietrza w domu lub mieszkaniu. Być może przedostaje się do niego smog lub substancje smoliste z dymu papierosowego. Oprócz zwalczania uciążliwych objawów zdrowotnych zbadaj poziom zanieczyszczenia powietrza w swoim domu. W pierwszej kolejności wykonaj prosty test z wykorzystaniem odkurzacza. Do rury ssącej przymocuj płatek kosmetyczny i włącz urządzenie na kilku minut. Po tym czasie obejrzyj wacik – jeśli znajduje się na nim ciemny osad, możesz mieć pewność, że przyczyną problemów są toksyczne substancje znajdujące się w smogu. 

Jeśli zależy Ci na dokładnym sprawdzeniu powietrza w mieszkaniu, użyj w tym celu czujnika jakości powietrza. Sprzęt analizuje bieżący stan zanieczyszczeń i podaje konkretny wynik. Ceny mierników – w zależności od zaawansowania wykorzystywanej w nich technologii – zaczynają się od kilkudziesięciu złotych.

Jak sprawdzić jakość powietrza na zewnątrz?

Aby sprawdzić poziom smogu na zewnątrz, regularnie korzystaj z mapy jakości powietrza, na której prezentowane są uśrednione dane. Dzięki temu narzędziu uzyskujesz szybki i wygodny dostęp do aktualnych informacji o swoim regionie. Wyniki prezentowane są według 6-stopniowej, czytelnej dla użytkownika skali – od bardzo złego do bardzo dobrego. Dzięki regularnemu sprawdzaniu mapy będziesz wiedzieć, kiedy należy ograniczyć wyjścia z domu, aby nie narażać się na działanie pyłów PM 2,5 i PM 10 i uniknąć przykrych konsekwencji zdrowotnych.

Jeżeli chcesz otrzymywać bardziej szczegółowe dane, odwiedzaj stronę rządową www.powietrze.gios.gov.pl. Znajdziesz tam wszystkie indeksy jakości powietrza, a także archiwalne wyniki pomiarów oraz analizy zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Dowiesz się więcej o systemach pomiarowych (np. radarach smogu) i uzyskasz szybki dostęp do ciekawych raportów tematycznych. Pamiętaj, że w przypadku skażenia powietrza w Polsce, otrzymasz specjalny alert RCB (Rządowego Centrum Bezpieczeństwa).

Gdzie jest najgorsza jakość powietrza w Polsce?

Smog w naszym kraju to powszechny problem. Wystarczy przytoczyć dane, z których wynika, że wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych europejskich miast aż 36 znajduje się w Polsce. Najwyższy poziom zanieczyszczenia powietrza występuje w południowych regionach kraju, a stosunkowo najmniej smogu jest w województwach północnych, które mają dostęp do morza. Zjawisko to częściej występuje w miesiącach jesienno-zimowych, a wysoki stopień zanieczyszczenia powietrza to cecha charakterystyczna dużych ośrodków miejskich. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wymienia wśród nich przede wszystkim: Żywiec, Wodzisław Śląski, Rybnik, Opoczno, Kraków, Skawinę, Nowy Sącz, Godów, Pszczynę i Suchą Beskidzką. Można więc stwierdzić, że smog najczęściej występuje na Śląsku i w Małopolsce.

Wśród miast o największym stężeniu smogu w Polsce wymienia się stolicę Podhala, czyli Nowy Targ, a jego pozytywnym odpowiednikiem jest Kołobrzeg, w którym notuje się zerowe stężenie rakotwórczej substancji zwanej benzo(a)piren. Od problemu nie są też wolne mniejsze miejscowości, w których nie brakuje starych domów ogrzewanych nieodpowiednimi materiałami.